Elektrik-Elektronik Teknolojisi
Alan Web Sitesi : http://www.hatem-elk-elo.com
ELEKTRİK – ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanı bugün diğer tüm alanları geliştiren, temel ve üretken bir sanayiye dönüşmüş durumdadır.
Alan, bugün kendi tasarım ve teknolojilerini geliştirecek güce ulaşmıştır. Elektrik-Elektronik alanı birçok alanı etkilerken, ekonomiye kendi üretimi, ihracatı ve istihdamıyla yaptığı birinci derece katkının yanında, diğer sektörlere olan etkileriyle ikinci derece katkılarda da bulunmaktadır. Bu alandaki teknoloji değişimleri ve kalite artışlarının, sektör ürünlerini girdi olarak kullanan birçok alanda kalitenin artmasına olumlu etkide bulunacağı anlamına gelmektedir.
Türk elektrik-elektronik sanayinin Türkiye ekonomisi içerisindeki payı her geçen gün artmaktadır. Sektörün sürekli gelişiyor ve kendini yeniliyor olması, dünya teknolojilerine uyum sağlamada ve yeni teknolojileri benimsemede gösterdiği çabukluk, sektörün parlak geleceğine işaret etmektedir
İhracat ve iç talepteki canlanmaya bağlı olarak üretimini hızla artıran sektörde, başta dayanıklı tüketim mallarında elektronik cihaz ve beyaz eşya olmak üzere, kablolar, bağlantı parçalı iletkenler, elektrik dağıtım ve kontrol panoları gibi ürünlerde, kurulu kapasite ve kapasite kullanım oranları sürekli artmaktadır.
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Okulumuzdaki Mevcut dallar)
Ø Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü
Ø Elektromekanik Taşıyıcılar
Ø Endüstriyel Bakım Onarım
Ø Görüntü ve Ses Sistemleri
Ø Haberleşme Sistemleri
Ø Yüksek Gerilim Sistemleri
ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRÜ
Tanımı
Elektrik-Elektronik alanında; bina içi ve dışı elektrik tesisatının ve tüm elektrik panolarının kurulumu ile ilgili işleri kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Elektrik tesisat ve pano montörlüğünün çalışma ve eğitim ortamları
Görevleri
Ø Elektrik tesisat projelerini çizmek,
Ø Elektrik tesisat borusu ve kanalı döşemek,
Ø Çağırma tesisatlarını yapmak,
Ø Haberleşme ve bildirim tesisatlarını yapmak,
Ø Güvenlik tesisatlarını yapmak,
Ø Çağırma ve bildirim, haberleşme bakım onarımını yapmak,
Ø Dağıtım tabloları montajını yapmak,
Ø İç aydınlatma tesisatlarını yapmak,
Ø Dış aydınlatma tesisatlarını yapmak,
Ø Topraklama ve paratoner tesisini yapmak,
Ø Aydınlatma ve priz tesisatı bakım onarımını yapmak,
Ø Kuvvet tesisatını döşemek,
Ø Kuvvet tesisatı bağlantılarını yapmak,
Ø Kuvvet tesisi iç ve dış aydınlatmasını yapmak,
Ø Pano montaj hazırlığı ve malzeme montajı yapmak,
Ø Bara işlemek,
Ø Kuvvet tesisi bakım onarımını yapmak,
Ø Teçhizata etiketleme/kodlama yapmak,
Ø Kablo montajı yapmak,
Ø Pano testini yapmak,
Ø Tesiste/sahada pano montajı yapmaktır.
ELEKTROMEKANİK TAŞIYICILAR
Tanımı
Elektrik-Elektronik alanında; her tür elektromekanik taşıyıcıların emniyetli ve sorunsuz bir şekilde işlemesini sağlayacak, bakım ve onarım işlemlerini kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø Elektromekanik taşıyıcıların arızasını belirlemek,
Ø Elektromekanik taşıyıcıların elektrik arızasını gidermek,
Ø Elektromekanik taşıyıcıların mekanik arızasını gidermek,
Ø Elektromekanik taşıyıcıların periyodik bakımını yapmaktır.
ENDÜSTRİYEL BAKIM ONARIM ELEMANI
Tanımı
Elektrik-Elektronik alanında, fabrika, atölye vb. işletmelerdeki sistemlerin bakım ve onarımı ile ilgili işleri, kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø DC ve AC devre çözümlerini yapmak,
Ø Analog devre elemanlarını seçmek,
Ø Lojik devreleri tasarlamak ve kurmak,
Ø Dâhilî ve haricî tesisatın bakım ve onarımını yapmak,
Ø Hassas lehimleme ve güç kaynağı işlemlerini yapmak,
Ø Bilgisayar ortamındaki işlemleri yapmak,
Ø Elektronik sistemlerin arızasını tespit etmek,
Ø Sistemlerin arızalarını gidermek,
Ø Elektrik makineleri ve kontrol sistemlerini kullanmak,
Ø Elektrik makineleri ve kontrol sistemlerinin arızalarını gidermek,
Ø Dijital elektronik devreleri kurmak,
Ø Mikrodenetleyici ile devre dizayn edip sistemi çalıştırmaktır.
GÖRÜNTÜ VE SES SİSTEMLERİ
Tanımı
Işık ve seslendirme sistemlerinin montaj bakım ve onarımına ilişkin işlemleri, radyo, CRT televizyon, LCD televizyon, plazma televizyon, projeksiyon televizyon, video, müzik seti, ev sinema sistemleri, VCD-DVD oynatıcı, kamera arıza ve bakımına ilişkin işlemleri, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø DC ve AC devre çözümlerini yapmak,
Ø Lehimleme ve güç kaynağı ile ilgili işlemleri yapmak,
Ø Bilgisayar kullanmak,
Ø DC ve AC devre çözümlerini yapmak,
Ø Lehimleme ve güç kaynağı ile ilgili işlemleri yapmak,
Ø Analog, dijital devre elemanları ve mikro denetleyici işlemleri yapmak,
Ø Mesleki çizimleri yapmak ve okumak,
Ø Mikrodenetleyicili sistemleri kullanmak,
Ø Seslendirme sistemini kurmak,
Ø Ses sisteminde arıza tespiti yapmak ve arızayı gidermek,
Ø Oto seslendirme sistemlerinin montajını ve onarımını yapmak,
Ø Işık sistemlerini projelendirmek,
Ø Işık sistemlerinin montaj ve kontrolünü yapmak,
Ø Televizyon arızalarını tespit etmek ve arızalarını gidermek,
Ø PC monitör arızalarının tespiti ve onarımını yapmak,
Ø Projeksiyon TV arızalarının tespiti ve onarımını yapmak,
Ø LCD TV arızalarının tespiti ve onarımını yapmak,
Ø Plazma TV arızalarının tespiti ve onarımını yapmak,
Ø Videoların arıza tespiti ve onarımını yapmak,
Ø Müzik seti onarımını yapmak,
Ø VCD-DVD oynatıcı arızalarının tespiti ve onarımını yapmak,
Ø Projeksiyon cihazını kurmak,
Ø Ev sinema sistemini kurmak,
Ø Kamera arızalarının tespiti ve onarımını yapmaktır.
HABERLEŞME SİSTEMLERİ
Tanımı
Haberleşme teknik elemanı, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde mobil iletişim cihazlarının kontrol bakım ve onarımını, uydu ve TV anten sistemlerinin tesisini, binalarda ve yerel dağıtım şebekesinde haberleşme tesisatını projeye uygun olarak döşeme, tesisatın ve cihazların montaj, bakım ve onarımını yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø GSM telefonların arıza tespitini, bakımını ve onarımını yapmak,
Ø Telsiz telefonların arıza tespitini, bakımını ve onarımını yapmak,
Ø Mesleğe ilişkin gelişmeleri takip etmek,
Ø Fiziksel ve elektriksel büyüklüklerin ölçümünü yapmak,
Ø Temel elektrik ve elektronik devrelerini yapmak,
Ø Bina içi haberleşme tesisatını projelendirmek ve montajını yapmak,
Ø Bina içi haberleşme tesisatının arıza, bakım ve onarımını yapmak,
Ø Yerel dağıtım şebekesinde kullanılacak malzemelerin tespitini yapmak,
Ø Yerel dağıtım şebekesinin montajını yapmak,
Ø Yerel dağıtım şebekesinin arıza tespitini, bakımını ve onarımını yapmak,
Ø Sistemi kurmak ve kontrolünü yapmak,
Ø Sistem ayarlarını yapmak ve güncelleştirmektir.
YÜKSEK GERİLİM SİSTEMLERİ
Tanımı
Elektrik-Elektronik alanında yüksek gerilim tesislerinin, iletim, dağıtım ve koruma sistemlerinin kurulumu bakım onarımı ile ilgili işleri kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Görevleri
Ø Elektrik enerji üretim ve şalt saha donanımlarını seçmek,
Ø Direkler ve donanımlarının montajını yapmak,
Ø İzolatör ve koruma elemanlarının montajını yapmak,
Ø Havai hat iletkenlerinin montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Yer altı hat kablolarını çekmek ve bağlantılarını yapmak,
Ø Yüksek gerilim kumanda elemanlarının montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Koruma sistem montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Proje ve şemaları okumak, çizmek,
Ø Ölçü trafoları montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Yüksek gerilim tesislerinde iş ve güç ölçmek,
Ø Ölçüm pano montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Alçak gerilim dağıtım pano montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Kompanzasyon sistem tasarımı ve hesaplamalarını yapmak,
Ø Kompanzasyon panosu montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Güç trafoları yapı özelliklerini seçmek,
Ø Dağıtım güç trafoları montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Kısa devre ve toprak kaçağı koruma rolesi montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Aşırı akım, ısı, bucholz koruma, role montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Doğru akım kaynak ve motor bağlantılarını yapmak,
Ø Orta gerilim modüler giriş hücresini yerine montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Orta gerilim modüler ölçüm hücresini yerine montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Orta gerilim modüler çıkış hücresini yerine montaj ve bağlantılarını yapmak,
Ø Dağıtım trafo merkezi bakımını yapmak,
Ø Direkler, hatlar ve panoların bakımını yapmak,
Ø Yüksek gerilim tesislerinde arızaları gidermek,
Ø Kuranportör ve ağ sistemlerinin özelliklerini seçmektir.
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Meslekte çalışacak kişilerin tüm duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirmelidir. El becerisine dayalı bir meslek alanı olduğundan, el ve parmaklarını ustalıkla kullanabilmelidir. Ayrıca titizlik ve özen isteyen bir çalışma gerektirdiğinden kişinin sabırlı, dikkatli ve tedbirli olması gerekir.
Mekanik konulara ilgili ve yetenekli, teknik resim çizme ve okuma becerisi gelişmiş alet ve makinelerle uğraşmaktan hoşlanan, sesleri ayırt edebilme yeteneğine sahip, ince ayrıntıları algılayabilen, ekip çalışmasına yatkın, sorumluluk duygusu gelişmiş, fen bilimleri, matematik, bilgisayar ve yabancı dil bilgisine sahip kişiler olması gerekir.
Bunların yanında, otomasyon sistemleri, endüstriyel bakım onarım, güvenlik sistemleri, görüntü ve ses sitemleri dallarını seçecek kişilerin devre tasarım yeteneği ve matematiksel konulara ilgi duyan kişiler olmaları gerekir.
Elektrik tesisatları ve pano montörlüğü, elektromekanik taşıyıcılar ve yüksek gerilim dallarını seçeceklerin kapalı yer ve yükseklik fobisi olmayan, tırmanma ve uzanma gibi bedensel çalışmaları yapabilecek kadar güçlü ve dayanıklı, sara ve benzeri hastalıkları bulunmayan kişiler olması gerekir.
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Elektrik tesisatları ve pano montörleri inşaatlarda, elektrik santrallerinde, şantiyelerde, ev ve iş yerlerinde çalışırlar. Çalışma ortamı tesisatın kurulduğu yere göre değişmekle beraber genellikle kapalı ortamlarda görev yaparlar. Elektrik dağıtım sistemlerinde çalışırken değişik hava koşullarında, yüksek yerlere tırmanarak zor şartlarda çalışmaları gerekebilir. Görevlerini yaparken dikkatsiz davranmaları önemli kazalara yol açabilir. İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, çizme, eldiven, tulum vs.) altında çalışmak zorundadırlar.
Elektrik tesisatları ve pano montörleri, elektromekanik taşıyıcıların bakım onarım elemanları; genellikle çok katlı binalarda, kapalı mekânlarda bu sistemleri üreten iş yerlerinde ve inşaatlarda çalışırlar. Çalışma ortamı asansör, yürüyen merdiven/yol ve vinç montajında, iskele üzerinde, asansör boşluğunda güç pozisyonlarda çalışırlar. İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, eldiven, çizme, tulum vs.) altında, gerektiğinde kaynakçılarla koordineli çalışırlar.
Elektromekanik taşıyıcıların bakım onarım elemanları ve endüstriyel bakım-onarım elemanları; istihdam edildikleri işletmenin çalışma sahasına (kâğıt, gıda, tekstil, otomotiv, tıp vb.) ve işletme içerisindeki makine parkının durumuna göre, açık veya kapalı alanlarda gerekirse dar mekânlarda iş önlüğü, baret eldiven vb, kullanarak çalışırlar.
Ayrıca, otomobillerin elektronik aksamındaki seslendirme sistemi, oto-radyo ve teyplerinin bakım-onarım işlerini de radyo ve televizyon bakım-onarımcıları yapmaktadır. Kapalı mekânlarda, uygun koşullarda çalışılmaktadır. Ayrıca sinema, tiyatro, konser salonları, stadyum, açık hava tiyatroları çalışma alanları olabilir.
Haberleşme sistemleri elemanları; daha çok binalarda ve yüksek yerlerde sistem kurulumu üzerine çalışırlar. Her türlü hava koşulunda çalışmaktadırlar. Aynı zamanda kapalı ortamlarda teknik servis elemanı olarak da iş yaparlar.
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI
Elektrik tesisatçılığı ve pano montörlüğü; elektrik tesisatları ve pano montörlerinin iş bulma olanakları oldukça geniştir. Özel sektöre ait işletmelerde çalışma olanakları bulabildiği gibi küçük ölçekli işletmelerde de çalışabilir. Kanunlarda belirlenen şartları yerine getirmeleri durumunda, kendi iş yerlerini açabilmektedirler
İstihdam durumu, inşaat sektörüne bağlı olarak değişebilmektedir. Pano montörü olarak çalışan kişiler tesisat işlemlerinin, atölye, sistem ya da makinenin çalıştırılması ile ilgilenirler. Temel işlemler, mekanik montaj, bara işleme, kablo montajı ve pano testi gibi alanlarda ihtisaslaşma görülebilmektedir. Bu alanda çoğunlukla küçük ölçekli işletmelerin faaliyet gösterdikleri gözlenmektedir.
Elektromekanik taşıyıcılar bakım ve onarım elemanı; istihdam durumu modern kentleşmeye paralel olarak gün geçtikçe artmaktadır. Özel asansör uygulamaları, insan asansörleri, yük asansörleri, şantiye asansörleri, santral vb. açık arazide kullanılan özel amaçlı asansör imalatı, montajı ve bakım ve onarım servislerinde çalışabilirler. Türkiye'de özellikle kentlerdeki hızlı nüfus artışı ve çok katlı yapılaşma sonucunda asansörlere olan talep giderek artmaktadır. Asansör talebindeki artışla birlikte, bu alanda faaliyet gösteren elemanlara olan talep de artmaktadır.
Meslekte istihdam olanakları, teknolojik gelişmeleri izleyebilme ile doğrudan orantılıdır. Meslekte yetişmiş eleman sıkıntısı olduğu gözlenmektedir. Büyük ölçekli işletmelerde, asansör montörü, asansör bakım elemanı ve asansör arızacısı olarak üç ayrı uzmanlık alanı görülmekte, ancak küçük ölçekli işletmelerde montaj ve bakım onarım aynı kişiler tarafından yapılabilmektedir.
Endüstriyel bakım onarım elemanının, iş bulma imkânları oldukça fazladır. Kamu ya da özel sektöre ait kurum ve kuruluşların elektrikle ilgili birimlerinde, elektrik santrallerinde, fabrikalarda, şantiyelerde ayrıca, güç elektroniği, PLC yazılım ve uygulamaları, ölçüm/kontrol sensör sistemleri onarımı, elektronik AC, DC sürücü (driver) üniteleri onarımı, otomasyon sistemleri bakımı, elektronik kart onarımı, endüstriyel ağlar, enstrümantasyon ve elektromekanik gibi alanlarda istihdam edilmektedirler. Kendi iş yerlerini açabilir ya da fabrikalarda bakım onarım elemanı olarak istihdam edilebilirler. Büyük ölçekli işletmeler genellikle elerindeki standart kapsamında tanımlanan tüm görevleri yapan endüstriyel bakım onarım elemanı istihdam ederken, küçük ölçekli işletmeler özellikle cihazların ayarını yapma, baskılı devre hazırlama gibi işleri bu hizmetleri elektronik bakım-onarım firmalarından satın almaktadır.
Görüntü ve ses sistemleri teknik elemanı, teknik servislerde, cihazların üretiminin yapıldığı fabrikalarda, bu sistemlerin yaygın olarak kullanıldığı büyük ölçekli firmaların teknik bölümlerinde çalışabilir veya kendi iş yerini açabilir. Bazen arızaya cihazın bulunduğu yerde müdahale gerektiğinden, kişi bulunduğu kent veya kazalarda hareket halindedir. İşin değişik mekânlarda yapılması hareketlilikten ve değişiklikten hoşlanan kimselere ilginç gelebilir.
Haberleşme sistemleri teknik elemanı, değişik büyüklükteki iş yerlerinde çalışmaktadırlar. Genellikle kamu veya özel şirket, fabrika ve konutlarda haberleşme sistemleri kurmakta, kurulan haberleşme santralinin ve tesisatının bakım onarımını yapmakta, telefon makinelerini onarmaktadır. Büyük ölçekli işletmeler ve resmî kurumlardaki elektro-mekanik santrallerin ekonomik ömrünü tamamlaması ve küçük-orta ölçekli işletmelerde uygun maliyet, kolay kurulum ve kullanım kolaylıkları gibi nedenlerle gerek büyük ve gerek orta ölçekli işletmelerde mesleğin istihdam durumu giderek genişlemektedir.
Yüksek gerilim sistemleri teknik elemanının, özellikle sanayisi gelişmiş bölgelerde iş bulma imkânları oldukça fazladır. Kamuya ve özel sektöre ait kurum ve kuruluşların orta ve yüksek gerilimle ilgili birimlerinde, fabrikalarda, elektrik santrallerinde ve son yıllarda yaygınlaşan özel enerji üretim şirketlerinde iş bulabilir. Ayrıca özel proje taahhüt bürolarında proje çizimi yapabilirler. Mesleğin istihdam durumu, sanayinin gelişmesine bağlı olarak değişebilmektedir.
F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Elektrik-elektronik alanında öğrenim gören öğrenciler, 2547 Sayılı Kanunun 45. maddesine 4702 Sayılı Kanun ile eklenen E bendi uyarınca mezun olduklarında sınavsız yerleştirilebilecekleri meslek yüksekokulu programları aşağıda belirtilmiştir.
Ø İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği
Ø Biyomedikal Cihaz Teknolojisi
Ø Elektrik
Ø Elektrik-Elektronik Teknikerliği
Ø Elektronik Haberleşme
Ø Elektronik Haberleşme (Uzaktan Eğitim)
Ø Endüstriyel Elektronik
Ø Endüstriyel Elektronik(Uzaktan Eğitim)
Ø Endüstriyel Otomasyon
Ø Endüstriyel Otomasyon(Uzaktan Eğitim)
Ø Ev Cihazları Teknolojisi
Ø Hidroelektrik Santralleri
Ø Mekatronik
Ø Mekatronik (Uzaktan Eğitim)
Ø Otomotiv
Ø Radyo ve Televizyon Tekniği
Ø Termik Santral Makineleri
Ø Termik Santrallerde Enerji Üretimi
Bu programlarda meslek yüksekokuluna devam eden öğrenciler, öğrenim süreleri sonunda girecekleri dikey geçiş sınavı ile belirlenen kontenjandan faydalanarak lisans programlarına geçiş yapabilirler. Lisans öğrenimine başlama hakkını elde eden öğrencilere üniversiteleri tarafından lisans öğrenimine hazırlık programı uygulanır.
Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki eğitim merkezlerinde, Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
